İşitme Kaybı

Yaşın ilerlemesine bağlı olarak tüm organlarda görülen yaşlanma, işitme organında da görülür. Gün geçtikçe zayıflayan işitme duyusu tıpta, presbiakuzi olarak tanımlanır. Bu durum iç kulakta işitmenin sağlandığı hücrelerin ve sinirlerin yanı sıra beyin hücrelerinin de zayıflamasına bağlı olarak görülür. Sıklıkla 65 ve üzeri yaşlarda görülmeye başlayan bu durum, 80 yaş ve üzeri kişilerin hemen hemen tamamında mevcuttur. 

İşitme kayıpları iki tipte gerçekleşir. İletim tipi işitme kaybı genellikle dış kulakta iltihap, tümör ve yabancı cisim gibi nedenlerden oluşur. Sensorinöral işitme kaybı ise iç kulakta bulunan işitme duyusu hücrelerinin hasar almasına bağlı olarak görülür. 

Her iki kulakta görülen yaşlanmaya bağlı işitme kaybı, sinirsel ya da farklı bir deyişle sensorinöral tip işitme kaybı olarak değerlendirilir. Bazı hastalarda her iki tür işitme kaybı birlikte seyredebilir.  Buna karışık işitme kaybı denir. Presbiakuzide işitme kaybının derecesi yaşla doğru orantılıdır.

Presbiakuzinin nedenleri nelerdir?

Genetik faktörlerin yanı sıra çevresel ve kişisel faktörlerin de önemli bir role sahip olduğu yaşlanmaya bağlı işitme kaybı vakaları, özellikle yüksek sese maruz kalma ile direkt bağlantılıdır. 

Travma, enfeksiyon, kulak hijyenine dikkat edilmemesi, B12 vitamin eksikliği ve geçirilmiş orta kulak iltihapları, presbiakuzi nedenleri arasındadır. Yaşın ilerlemesine bağlı olarak her iki kulakta da görülen frekans kaybı, beyinde ve iç kulakta bulunan hücre hasarından da kaynaklanır.

Presbiakuzi belirtileri nelerdir?

Telefon ve zil sesleri gibi tiz seslerin işitilememesi ile karakterize olan presbiakuzi, ilerleyen dönemde gürültü ortamlardan ve gür sesli kişilerin konuşmalarından rahatsızlık duyma gibi belirtilere yol açar. İşitme azlığı ve iletişim sorunları, kişinin dudak okuma yetisinin gelişmesine neden olur. Kulak kiri olarak bilinen buşon miktarında artış görülür. İşitme kaybı her iki kulakta birden görülür.

Presbiakuzi tanısı nasıl konulur?

Hastadan ayrıntılı anamnez alan doktor, ayrıntılı kulak muayenesi yapar. Fiziki bulguları değerlendirir ve farklı işitme testleri uygular. Tüm muayene ve testlerin ardından presbiakuzi tanısı konulur.

Fiziki bulgular nelerdir?

Fiziki bulguların değerlendirilmesinde, dış kulak ve orta kulak yapıları incelenir. Kulak zarı ayrıntılı olarak gözlenir. Hastada diyabet, hipertansiyon varlığı ve hastanın uzun süre gürültüye maruz kalıp kalmadığı araştırılır.

Test çeşitleri nelerdir?

İşitme duyusundaki kaybın şiddetinin doğru bir şekilde anlaşılması için KBB uzmanı, pek çok test yapabilir. Bu testlerden bazıları şu şekildedir:

• Fısıltı Testi: 30 desibele kadar olan seslerin kullanıldığı testte doktor, hastanın kendisini göremeyeceği alandan pes ve tiz sesleri içeren bir kaç kelime fısıldar. Kişinin kelimeleri tekrar etmesi istenir.
• İşitme Azlığı Taraması Envanteri Testi: Hastaya 10 soru sorulan bu testte, hastanın evet, bazen veya hayır yanıtı vermesi beklenir. Her evet 4, bazen 2 ve hayır 0 puana karşılık gelir. Test sonucunda puanın düşük olması beklenir. 0-8 puan %13, 9-24 puan %50, 25-40 puan ise %84 olasılıkla işitme bozukluğu olduğunu gösterir.
• Odyometri: Her yıl yapılması önerilen bu test, her iki kulağın farklı frekanslardaki sesleri işitip işitmediğini ölçer. Aynı zamanda duyma eşiğinin belirlenmesinde de altın standart olarak uygulanır.

Fısıltı testi nedir? Bu test ile tanı konulabilir mi?

Doktor, hastanın dudak okumasını engellemek için onun arkasına geçer. Test edilmeyen kulağın kapatıldığı testte doktor, yaklaşık 40-50 cm mesafeden farklı frekanslar içeren bazı kelimeleri hastaya fısıldar. 

Hastanın bu kelimelerin yarısını doğru duyması beklenir. Bu test, fısıltının şiddeti 30 desibeli geçmediği durumlarda güvenilirdir. Ancak, tek bir testle presbiakuzi tanısı konulamaz.

Presbiakuzi tedavisi nasıl yapılır?

Presbiakuzi, tedavi edilebilir bir hastalık olmasa da işitme düzeyinin iyileştirilmesi ve yaşam kalitesinin artırılması için kişiye işitme cihazı kullanımı önerilir. Çünkü uzun süreli işitme kayıplarında alzheimer ve demans riski artabilir.

Presbiakuzi hangi yaş aralığında görülür?

Yaşlanmaya bağlı işitme kaybı yani presbiakuzi 40’lı yaşlarda görülmeye başlayabilir. Hastalık ileri yaş döneminde daha da belirgin bir hal alabilir.

Presbiakuzi işitme frekanslarını nasıl etkiler?

Hasta konuşma frekanslarının (500, 1000, 2000, 4000 Hz)  etkilenmesi ile işitme kaybından şikâyet etmeye başlayabilir. Ancak bu düşük frekansların fark edilmesi biraz zaman alacağından bu esnada hastalık daha da ilerlemiş olabilir. Bu frekanslarda işitme seviyelerinin azalması ile birlikte, önce sessiz harflerin anlaşılamaması ardından konuşmaların ayırt edilememesi ile işitme kaybı belirgin bir hal alır. 

İşitme kaybı önlenebilir mi?

Kalıtımsal faktörler dışında işitme kaybını önlemek ya da aza indirmek mümkündür. Yüksek sese maruz kalınan ortamlardan kaçınarak ya da korunarak yaşa bağlı işitme kaybı önlenebilir.