Orta Kulak İltihabı

Duyma ile ilgili organımız olan kulak dış, orta, iç olmak üzere üçe ayrılır. Dış kulak yolunu takiben kulak zarı arkasında yer alan ve çekiç, örs ve üzengi denilen kemiklerden oluşan bölüme orta kulak adı verilir. 

Orta kulak östaki borusu denilen bir yapıyla boğaza bağlanır. Adenoid hipertrofisi (geniz eti) ya da genel olarak gribal enfeksiyonlara bağlı olarak östaki borusunun boğaz tarafındaki giriş yolu kapandığında, orta kulak içerisinde sıvı birikmeye başlar. 

Bu sıvı kendine akacak bir yol bulamadığında, mikrobiyal ajanlar tarafından enfekte olarak orta kulak iltihabına neden olabilir. Otitis media olarak da isimlendirilen orta kulak iltihabı sıklıkla çocuklarda ortaya çıkar ve ağrılı bir sürece neden olur. 

Orta kulak iltihabı nasıl olur? Orta kulak iltihabı nedenleri nelerdir?

Çocuklarda en sık rastlanılan hastalıklardan biri orta kulak iltihabıdır. Yetişkinlerde nadiren görülmekle birlikte, çocuklarda bakteriyel enfeksiyonlara bağlı olarak daha sık görülmektedir. 

2-5 yaş arasındaki çocuklarda en sık görülen enfeksiyon yerlerinden biri orta kulaktır. Bu durum, çocuklarda östaki borusunun erişkinlere göre daha kısa ve yatay olmasından kaynaklanır. Ayrıca adenoid hipertrofi denilen geniz eti büyümesi de östaki borusunun girişini kapatarak erişkinlerden daha sık orta kulak iltihabı gelişmesine neden olabilir. 

Prematüre doğum veya düşük doğum kilosu, bebeğin eksik ya da yanlış pozisyonda beslenmesi, yarık damak, baş ve yüz anomalileri, down sendromu, geçirilen üst solunum yolu enfeksiyonu, kalabalık kreş ve okullar veya sigara dumanına maruz kalma orta kulak iltihabının diğer nedenleri arasında sayılabilir.

Orta kulak iltihabı belirtileri nelerdir?

Orta kulak enfeksiyonu belirtileri arasında genellikle kulakta ağrı ve ateş görülür; ama çocuklarda ve yetişkinlerde belirtilerin değişiklik gösterebileceği unutulmamalıdır.

Çocuklarda orta kulak iltihabı belirtileri nelerdir?

Orta kulak iltihabı çocuklarda genellikle üst solunum yolları enfeksiyonu sonrasında görülür. Kulakta dolgunluk hissi, ağrı ve ateşle karakterizedir. Kendini ifade edemeyen küçük çocuklarda, ellerini kulağa götürerek ağlama krizleri şeklinde ortaya çıkar. İleri düzeylerde çocuklarda işitme kaybı gelişebilir. Bazen de kendini kulaktan akan sıvı şeklinde gösterebilir. Çocuğunuzda orta kulak iltihabından şüphelendiğiniz durumlarda mutlaka bir kulak burun boğaz uzmanı ya da çocuk doktoru tarafından otoskopla kulak zarı muayenesi yapılmalıdır. Kulak zarında görülen kızarıklık ve bombeleşme bir orta kulak iltihabına işaret eder.

Yetişkinlerde orta kulak iltihabı belirtileri nelerdir?

Orta kulak iltihabı yetişkinlerde ateş, kulakta şiddetli ağrı ve dolgunluk hissi ile kendini gösterir. Kulak akıntısı ve çınlama da yetişkinlerde orta kulak iltihabı belirtilerindendir. 

Orta kulak iltihabında hangi doktora gidilmelidir?

Orta kulak iltihabı olduğu düşünülen rahatsızlıklarda bir kulak burun boğaz uzmanına başvurulmalıdır.

Orta kulak iltihabı nasıl anlaşılır?

Hastalık belirtileri gösteren kişi vakit kaybetmeden bir kulak burun boğaz doktoru tarafından muayene edilmelidir. Doktor klinik muayenesinden sonra veya isteyeceği bazı ek test ve tetkiklerle teşhis koyabilir. 

Akut orta kulak enfeksiyonunda kulak zarı kızarık ve bombe görülebilir. Kronik orta kulak enfeksiyonunda ise kulak zarında çökme, delinme veya orta kulağa yapışma gözlenebilir. Kulak akıntısından kültür örneği alınarak enfeksiyona hangi bakterinin yol açtığı araştırılabilir.

Orta kulak iltihabı teşhisinde kullanılan testler nelerdir?

Kulak burun boğaz hekimi bazı ek testlerle teşhisi kesinleştirmek isteyebilir. Orta kulak iltihabında tanıya yardımcı test timpanometridir.

Timpanometri testi ile orta kulaktaki basınç hakkında fikir sahibi olmak amacıyla kulak zarı hareketi ölçülür. Azalan kulak zarı hareketi orta kulakta sıvı varlığını düşündürür.

Orta kulak iltihabı çeşitleri nelerdir?

Orta kulak iltihabı akut, kronik ve efüzyonlu olmak üzere üç şekilde karşımıza çıkabilir. Akut tip yeni başlayan iltihabı gösterir, hastalık öyküsü genellikle 0-15 gündür. Kronik tip uzun süreli iltihabın oluşturduğu uzun süreli değişiklikleri kapsar. Efüzyonlu tip daha çok çocuklarda östaki borusunda sıvı birikmesi ile birlikte görülür. 

Orta kulak iltihabı nasıl geçer? Orta kulak iltihabı tedavisi nasıl yapılır?

Orta kulak iltihabı bazen kendiliğinden geçebilse de, genellikle bakteriyel ajanlarla oluştuğu için antibiyotik tedavisi uygulanması gerekir. Öncelikle geniş spektrumlu antibiyotikler başlanır, düzelme olmazsa kültür sonuçlarına göre ileri düzey antibiyotiklere geçilebilir. Kronik ya da sık tekrarlayan olgularda cerrahi tedavi yöntemleri gündeme gelebilir. 

Kulak Tüpü ameliyatı nasıl yapılır?

Özellikle çocuklarda kulakta sıvı birikmesine bağlı tekrarlayan orta kulak iltihabı olan olgularda kulak zarına 1-1,5 mm’lik tüpler yerleştirilmesiyle biriken sıvının dışarı akması hedeflenir. İşlem kulak burun boğaz cerrahı tarafından kulak zarına küçük bir delik açılması ile başlar. 

Orta kulakta sıvı birikimini önlemek ve havalandırılmasına yardımcı olmak amacıyla açıklığa küçük bir timpanostomi tüpü yerleştirilir. Bazı kulak tüpleri altı ay boyunca yerinde kalır ve sonra kendi kendine düşer. 

Bazı tüpler ise daha uzun süre kulakta kalacak şekilde tasarlanmıştır. Bu tüpler ancak cerrahi yöntemlerle çıkarılmalıdır. Tüp çıkarıldıktan sonra kulak zarı genellikle kendi kendine kapanabilmektedir.

Orta kulak iltihabı ameliyatı nasıl olur? 

Kronik olgularda ilaç tedavisine yanıt alınamıyorsa orta kulak iltihabı cerrahi olarak da tedavi edilebilir. Kulak zarı tamiri (timpanoplasti), ileri olgularda kemikçik etkilenmişse kemikçik onarımı olarak yapılabilir. Kolesteatomlu kronik orta kulak enfeksiyonu tedavisinde de ameliyat yapılarak hasarın giderilmesi ve rehabilite edilmesi hedeflenir.

Orta kulak iltihabı endoskopik ameliyatları nasıl olur?

Açık cerrahi uygulanmadan endoskopi yardımıyla da cerrahi tedavi mümkündür. Endoskopik kulak ameliyatlarında kesi olmaması,  operasyon süresinin kısa olması, işlem sonrası dönemin daha konforlu geçirilmesi yöntemin avantajları arasındadır.

Orta kulak iltihabı tedavi edilmezse ne olur?

Orta kulak iltihabı uygun tedavi edilmediğinde öncelikle kulak zarında ciddi sıkıntılara yol açar. En sık görülen komplikasyon basınç yüksekliğine bağlı kulak zarı delinmesidir. Uygun tedavi edilmeyen olgularda bu işitme kaybına kadar gidebilen bir takım patolojik olaylara sebebiyet verir; enfeksiyon orta kulağı aşarak iç kulağa ulaşabilir, hatta menenjite veya beyin apsesine varan komplikasyonlara neden olabilir. 

Orta kulak iltihabı olmamak için yapılması gerekenler nelerdir?

Akut solunum yolu enfeksiyonlarından ve sigara dumanından kaçınma, bebeği yeterli anne sütüyle ve dik pozisyonda besleme orta kulak iltihabından kaçınmak için yapılması gereken şeylerden bazılarıdır.

Orta kulak iltihabı bulaşıcı mıdır?

Orta kulak iltihabı bulaşıcı değildir. Ancak orta kulak iltihabı sıklıkla geçirilen bir viral enfeksiyonun ardından meydana gelir ve bu viral enfeksiyonlar bulaşıcıdır.

Orta kulak iltihabı tedavisinde hangi ilaçlar kullanılır?

Orta kulak iltihabı tedavisinde antibiyotikler, asetaminofen veya ibuprofen içeren ilaçlar alınabilir ya da eğer zarda delik yoksa anestezik damla kullanılabilir. 

Orta kulak iltihabı tehlikeli mi?

Tedavi edilmeyen orta kulak iltihabı ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Orta kulak iltihabı evde tedavi edilir mi?

Orta kulak iltihabının tedavisinde bitkisel yöntemler faydadan çok zarara neden olabilir. O nedenle orta kulak iltihabı belirtisi gösteren kişi bir kulak burun boğaz hekimine başvurarak tedaviye başlamalıdır.

Orta kulak iltihabı olmamak için ne yapılır?

Özellikle mevsim geçişlerinde viral enfeksiyon riskinin yoğun olduğu kalabalık yerlerde bulaşmayı önlemek için basit tedbirler alarak ve bu tedbirleri çocuklara öğreterek orta kulak iltihabı riskini azaltabiliriz. 

Bebek beslenmesi mutlaka dik pozisyonda yapılmalıdır. Sigara dumanından uzak durulmalıdır. Tercihen mevsimsel grip aşıları da orta kulak iltihabının önlenmesinde yardımcı olabilir.